Krótki przewodnik po rodzajach kawy

Czy dla Was też poranne parzenie oraz picie kawy stanowi prawdziwy rytuał? Albo może nawet  najprzyjemniejszą część dnia? Nastawiacie czajnik albo włączacie ekspres i już po kilku minutach możecie delektować się niepowtarzalnym smakiem czarnego naparu. Ja osobiście uwielbiam takie chwile, ale najbardziej cenię je sobie w weekend, kiedy mam więcej czasu i mogę się do woli delektować smakiem i zapachem mojej kawy. Celowo napisałam o zapachu, bo kwestia aromatu, który rozchodzi się po całym domu, często przyjemnie drażniąc zmysł węchu u naszych bliskich jest dala mnie najprzyjemniejsza.

Dzisiejszy post dedykowany jest wszystkim tym, którzy nie mogą wyjść z domu bez wypicia filiżanki kawy. Bo kawa towarzyszy nam codziennie. Pijemy kawę w biegu, pijemy przed pójściem do pracy. Pijemy ją, kiedy za oknem deszcz i pijemy, gdy na zewnątrz upały. Z cukrem lub bez. Z mlekiem lub czarną. W filiżance lub w kubku. 

Choć istnieje ponad 100 różnych gatunków krzewów kawowca, to właśnie te dwa – Arabica i Robusta, należą do najbardziej popularnych. Czym różnią się te dwa gatunki? Nieraz zdarza nam się widzieć w sklepie napis „100% Arabica”. Co to oznacza? 

• Arabicę uznaje się za najszlachetniejszy i najstarszy rodzaj kawy, pochodzący z Etiopii. Uprawiana na terenach górzystych, w temperaturze około 20-25 stopni C, zawiera mniej kofeiny niż Robusta. Dlatego też ma delikatniejszy, niemal czekoladowy smak i przyjemny aromat. 
• Gatunek Robusta natomiast, jest dużo bardziej odporny na choroby, a także łatwiejszy oraz tańszy w uprawie. Ze względu na swój wyrazisty i gorzki smak, rzadko występuje w pojedynkę. Najczęściej spotyka się go w mieszance z łagodniejszą Arabicą. Pozwala to co prawda zmniejszyć koszty produkcji – ze względu na niższą cenę surowca, ale nie idzie w parze z jakością kupowanej kawy. Co więcej, na Robustę należy uważać jeszcze z jednego powodu. W porównaniu z Arabicą, zawiera większe ilości furanu, czyli toksycznego i kancerogennego związku. Ponieważ zaś Robusta bardzo często używana jest do produkcji kaw rozpuszczalnych – warto całkowicie wyeliminować je z diety, na rzecz aromatycznej kawy mielonej.

A jeżeli o zdrowiu mowa, to bardzo istotny dla zdrowia temat stanowi kawa ekologiczna. Podział na gatunki i właściwości pozostaje ten sam. Wyróżnia ją jednak sposób uprawy, który odbywa się wyłącznie naturalnymi metodami, bez użycia pestycydów i nawozów sztucznych. Plantacje ekologiczne najczęściej rozpościerają się wysoko w górach, na terenach skalistych i nierównych, w stanie naturalnym. Są to warunki, w jakich maszyny rolnicze nie są w stanie już pracować – między innymi ze względu na nieregularność ukształtowania terenu. Taka kawa jest zatem zwykle uprawiana starymi, tradycyjnymi metodami oraz zbierana ręcznie. Certyfikatu kawy ekologicznej absolutnie nie należy mylić z certyfikatem fairtrade, który dotyczy materialnego wsparcia rolników i sposobu ich finansowania, a nie faktu, czy przy uprawie kawowców używali oni chemicznych substancji, czy też nie. W przeciwieństwie do certyfikatu eko, certyfikat fairtrade, na który powołuje się wielu producentów kawy, nie ma żadnego wpływu na nasze zdrowie. Stanowi nurt społeczny, wspierający rolników i nie ma nic wspólnego z ekologicznym pochodzeniem kawy. Jak więc rozpoznać kawę ekologiczną? Ziarna pochodzące z takich upraw będą posiadały na opakowaniu oznaczenie rolnictwa ekologicznego – najczęściej zieloną flagę z liściem – taką samą, jaką można znaleźć na opakowaniach innych produktów bio. Oznaczenie to, w przypadku kawy jest tym istotniejsze, gdyż jak się okazuje – jest ona najczęściej pryskaną pestycydami rośliną na świecie. Co więcej, osoby miewające przykre dolegliwości po wypiciu kawy, w tym migreny, zawroty głowy i stany nerwowego pobudzenia, bardzo często „zawdzięczają” te objawy pozostałościom pestycydów w ziarnach, a nie samej kawie.

• Espresso - kawa przygotowana za pomocą specjalnego ekspresu, na ogół z kilku różnych rodzajów ziaren. Dobrze zaparzone espresso ma brązową piankę. Powinno być podawane w filiżance o pojemności ok. 70 ml i wypełniać ją jedynie do połowy. Espresso jest najpopularniejsze we Włoszech i Hiszpanii, powoli zdobywa jednak serca pozostałych mieszkańców Europy. Jest bazą również dla innych napojów kawowych, takich jak latte macchiato czy cappuccino. Espresso jest cenione ze względu na swój wyrazisty, intensywny smak i aromat. 
• Caffe latte - popularnie nazywana po prostu latte. To napój kawowy tworzony z espresso zalanego spienionym mlekiem. 
• Latte macchiato - często mylone ze zwyczajną kawą latte. Tymczasem latte macchiato składa się aż z trzech warstw- na dole znajduje się mleko, na nim espresso, a na wierzchu pianka. Latte macchiato powstaje poprzez delikatne i bardzo powolne nalewanie espresso do mleka. Ta kawa najczęściej jest serwowana w wysokich szklankach o pojemności ok. 250 ml. Często bywa urozmaicana za pomocą różnych dodatków - np. syropów smakowych, posypek, przypraw. Latte macchiato bywa bardziej podobne do deseru niż do kawy. 
• Cappuccino Klasycznie - powinno składać się z 25 ml espresso, do którego wlewa się odpowiednio spienione mleko (100-125 ml). Pianka powinna być pozbawiona widocznych pęcherzyków i mieć jedwabistą konsystencję. W Polsce popularne jest kupowanie cappuccino w formie gotowego proszku, najczęściej w różnych smakach (orzechowy, waniliowy, itd.) - nie należy do zdrowych produktów...
• Ristretto  - metoda przygotowywania kawy w specjalnym ekspresie. Ristretto jest przygotowywane tak samo jak espresso, powinno być jednak stworzone przy użyciu dwa razy mniejszej ilości wody, jest więc dużo mocniejsze. 
• Americano - kawa americano powstała dzięki rozcieńczaniu tradycyjnego espresso dużą ilością wody. Americano powstaje na ogół poprzez dodanie do porcji espresso 120 ml wody. Niektórzy zmieniają recepturę, dodając dwie porcje espresso, przez co americano jest mocniejsze.

Podsumowując: choć większość z nas codziennie pije co najmniej jedną filiżankę kawy, to tak naprawdę mało o niej wiemy. Dlatego powiększajmy swoje zasoby wiedzy o nasionach kawowca, ich pochodzeniu oraz sposobie uprawy. Bądźmy bardziej świadomymi konsumentami. Wybierajmy zawsze nie tylko to, co wydaje się być najlepsze, ale przede wszystkim to, co jest najzdrowsze!