Czarnuszka - co to jest i na na czym polega jej moc

Słyszeliście już o czarnuszce? A może znacie ją pod nazwą "czarny kminek" lub złoto faraonów"? Nasze babcie i mamy stosowały głównie jej nasiona, ale dzisiaj furorę robi olej z czarnuszki. Czarnuszka wykorzystywana jest w kuchni, w medycynie i kosmetyce. Ma wyjątkowe właściwości, poznajcie ją bliżej:) Przedstawiam co najmniej kilka jej zalet.

Coś, o czym wiedzieli nasi przodkowie, dzisiejsi naukowcy potwierdzają licznymi badaniami: czarnuszka to panaceum na wiele dolegliwości.

Skąd się wzięła czarnuszka?

Czarnuszka siewna (nigella sativa) jest rośliną jednoroczną, osiągającą do 40 cm wysokości. Rośnie w Europie Południowej. Owocem czarnuszki są mieszki z czarnymi, kanciastymi nasionami. Po raz pierwszy, o jej zastosowaniu w leczeniu wspomniał starożytny grecki lekarz Dioskurides. Własności czarnuszki docenili również mnisi, którzy sprowadzili ją do swoich ogrodów przyklasztornych. W Polsce czarnuszkę, jako przyprawę, używały biedniejsze warstwy społeczeństwa. Była dla nich namiastką drogich przypraw wschodnich.

Wartości odżywcze

Czarnuszka siewna jest bardzo olejodajna. Roślina zawiera około 40 proc. oleju, który składa się z nienasyconych kwasów tłuszczowych: kwasu oleinowego, linolowego i linolenowego. Bogate w składniki ożywcze są także nasiona czarnuszki. Zawierają wiele aktywnych substancji, między innymi: fosfolipidy i fitosterole, flawonoidy, saponiny, garbniki. W czarnuszce znajdziemy również kwasy tłuszczowe, białka i węglowodany, a także witaminy (A, E, B1, B3, B6) oraz związki mineralne: cynk, selen, magnez, wapń, żelazo, sód i potas. Nasiona zawierają także olejek eteryczny, który generuje silny aromatyczny zapach oraz korzenny smak.

Lecznicze właściwości

• Czarnuszka wzmacnia układ immunologiczny. Obecne w nasionach czarnuszki związki działają antyoksydacyjnie oraz pobudzają wzrost limfocytów i makrofagów odpowiedzialnych za odporność naszego organizmu. Udowodniono nawet, że wzrost patogenów w tym grzybom Candida może zostać zahamowany poprzez kilkudniową kuracją czarnuszką. 
• Chroni też przed skutkami promieniowania. Badania wykazały, że pacjenci, którzy w chorobach nowotworowych przechodzili radioterapię i zostali poddani promieniowaniu jonizującemu, mieli mniej powikłań popromiennych. 
• Czarnuszka działa przeciwpasożytniczo - olej z czarnuszki skutecznie leczy zakażenia przywrą, nie powodując przy tym żadnych działań ubocznych. Ponadto zwalcza owsiki blastocytozę i włośnia krętnego, działając przy tym silniej niż olej czosnkowy. 
• Wspiera układ krążenia - czarnuszka wpływa na obniżenie ciśnienia krwi i zmniejszenie ryzyka powstawania zakrzepów. Jednocześnie chroni przed wzrostem homocysteiny – związku prowadzącego do rozwoju miażdżycy. 
• Czarnuszka to także doskonały środek na problemy skórne. Olej z czarnuszki wskazany jest w przy stanach zapalnych skóry (poparzenia słoneczne, wysypki, AZS), łuszczycy, trądziku, a także zmianach wywołanych zakażeniem bakteryjnym (na przykład grzybicą). Warto stosować olej również na rany, które powstały w wyniku owrzodzeń, skaleczeń czy wycieków ropnych. Dzięki niemu proces gojenia zostanie przyspieszony. 
• Wpływa korzystnie na nerki - czarnuszka obniża stężenie szczawianów w moczu, tym samym zmniejsza ryzyko tworzenia się kamieni nerkowych. Ponadto chroni je przed ksenobiotykami (np. lekami) i metalami ciężkimi. 
• Czarnuszka wspiera leczenie chorób układu pokarmowego - olej z czarnuszki powoduje zwiększoną produkcję glikokoniugatów (w tym mucyny), które osłaniają żołądek. Tym samym przynosi ulgę w przypadku objawów refluksu i zmniejsza inwazyjność bakterii Helicobacter pylori, które przyczyniają się do powstawania m.in. wrzodów.

Jak używać oleju i nasion czarnuszki?

• Oleju z czarnuszki można używać zewnętrznie na skórę i włosy – wpływa na nie leczniczo i pielęgnacyjnie. Jako baza olej z czarnuszki ceniony jest również przy produkcji perfum. W kuchni zaś najlepiej sprawdzi się olej tłoczony na zimno. Dodany do zimnych potraw nada im korzenny smak. Olej z czarnuszki można nabyć w buteleczkach lub w kapsułkach (dostępny jest m.in. w sklepach ze zdrową żywnością). Trzeba tylko pamiętać, by po otwarciu przechowywać go w lodówce. 
• Nasiona czarnuszki stosowane jako przyprawa mogą być świetnym zamiennikiem lub dopełnieniem pieprzu. Zmielone nasionka można dodawać do potraw serwowanych na ciepło i na zimno. Niektórzy przyprawiają czarnuszką pieczywo, ser, wino i kiszonki. Czarnuszka może być z powodzeniem stosowana również w postaci naparu – wystarczy zalać łyżkę zmielonych ziaren wrzątkiem, parzyć około 20 minut i odcedzić. Taki czarnuszkowy napar można wypić jak herbatę lub wykorzystać do płukania włosów i przemywania zmienionej chorobowo skóry. W kosmetyce zmielone nasiona czarnuszki stanowią także świetny składnik peelingów lub maseczek.

Zdjęcia: Evan Lorne / Shutterstock

Jak widzicie, takie malutkie niepozorne ziarenka, a ile w nich mocy! To co? macie już czarnuszkę w domu? Wiem, że żyjemy w czasach gdy wszystko chcemy szybko i natychmiast. Nie zapominajmy jednak, że na nasze dolegliwości (z wyjątkiem urazów) zawsze pracujemy całymi latami, nie nabywamy ich przecież szybko i natychmiast. Dlatego wyjątkową głupotą byłoby oczekiwać, że szybko i natychmiast znikną. Nie znikną, nie oszukujmy się. Twoje ciało cierpliwie znosiło zniewagi przez długi czas, teraz Ty wykaż się cierpliwością i daj mu czasu tyle, ile będzie potrzeba, aby wróciło do dawnej równowagi. 

Warto też w tym miejscu dodać, że sama czarnuszka aczkolwiek jest wspaniałym darem natury – nie zastąpi zmiany stylu życia. Z pewnością nie wystarczy samo stosowanie czarnuszki, jeśli jednocześnie nadal opychać się będziesz codziennie tonami słodyczy :)